Enterprise Architectuur: Wat is het en hoe pas ik het toe?

In deze blog neem ik je mee in de wereld van Enterprise Architectuur (EA). Na het lezen van mijn stuk begrijp je wat EA is, de waarde hiervan en hoe je het kunt toepassen.

Wat is Enterprise Architectuur?

EA is eigenlijk een soort blauwdruk van je organisatie. Het vakgebied is in de jaren 80 ontstaan en bevindt zich als vakgebied tussen bedrijfskunde, informatiekunde en informatica in. Het helpt een organisatie bij het behalen van haar doelstellingen. Zowel huidige als toekomstige doelen. Je kunt het gebruiken om je organisatie te analyseren, planningen te maken voor programma’s, (her)ontwerp van organisaties vorm te geven of zelfs veranderingen te implementeren. Klinkt goed toch? Maar nog steeds een beetje vaag… Ik ga proberen het nog wat duidelijker uit te leggen.

Het zit dus tussen IT en de business in. Met business bedoel ik collega’s die bezig zijn met de primaire processen van de organisatie. Denk aan het leveren van diensten of producten voor klanten, burgers of cliënten. Dat kan zijn het afsluiten van een verzekering of andere financiële dienst, het hernieuwen van een paspoort of het uitbetalen van een declaratie bij een zorgverzekeraar. IT is binnen een organisatie vaak bezig om technologie in te zetten om het primaire proces sneller, beter of accurater uit te voeren. Met EA breng je harmonie aan tussen deze twee werelden. Kort door de bocht: Zo voorkom je dat IT aan het innoveren is op plekken waar niemand op zit te wachten en dat de business technologie naar binnen haalt zonder zich te conformeren aan de regels en richtlijnen van de organisatie. Hiermee voorkom je dat het een grote warboel wordt.

Wat heb ik aan Enterprise Architectuur?

EA helpt je dus bij het inspelen op veranderingen. Het zorgt er voor dat je wendbaar bent als organisatie. Als er veranderingen in de markt zijn kun jij met EA snel reageren. Doordat je informatiesystemen goed zijn afgestemd op de doelen van je organisatie kun je snel zien wat er nodig is als je doelen worden aangepast. Dit is natuurlijk een beetje het ideaal scenario maar geeft wat mij betreft wel de essentie van EA goed weer.

Welke onderdelen kent Enterprise Architectuur?

Enterprise Architectuur bestaat uit verschillende onderdelen. Je kunt het onderverdelen in vier verschillende lagen. Organisaties hebben vaak naast een Enterprise Architect ook specialisten aan boord voor de verschillende disciplines.

Business Architectuur
Deze laag richt zich op strategie, beleid, organisatie en de belangrijkste processen binnen een organisatie. Het beschrijft de doelstellingen van de organisatie inclusief de overkoepelende structuur van de organisatie die er voor moet zorgen dat doelstellingen behaald worden.

Data Architectuur
De Data architectuur beschrijft de structuur van logische en fysieke data binnen een organisatie. Eigenlijk is het een soort raamwerk voor het beheren van de data van je organisatie. Het vertaalt de behoeften uit de business architectuur naar data- en systeemvereisten en de stroom van data door je organisatie.

Applicatie Architectuur
Zoals de naam doet vermoeden gaat deze laag in op de verschillende applicaties of systemen binnen de organisatie. Het geeft de interacties tussen de applicaties weer en de relaties met de processen van de organisaties. Ook vertaalt het de services die benodigd zijn in de business architectuur naar het applicatielandschap. Dit zijn de systemen die in gebruik zijn binnen de organisatie.

Technologie Architectuur
Ofwel IT-architectuur. Deze laag gaat in op de daadwerkelijk gebruikte technologieën. Deze discipline is eigenlijk verantwoordelijk voor de technische visie van het bedrijf. Denk bijvoorbeeld aan het ontwerpen, implementeren en onderhouden van netwerken, beveiliging en hardware. Allemaal om bij te dragen aan de technische doelstellingen op lange termijn. Deze laag is als het ware het fundament voor de applicatie, data en business architectuur.

Heb je interesse en wil je Enterprise Architectuur toepassen? Neem dan door middel van onderstaande knop contact met ons op.

Enterprise Architectuur Framework

Waarom framework?

EA kent tal van frameworks die je kunt gebruiken om een vliegende start te maken. Frameworks zijn gebaseerd op best practices en het kan je houvast geven. Zo zorg je ervoor dat je niet helemaal vanaf nul hoeft te beginnen. Ook helpt het als iedereen die in aanraken komt binnen je organisatie werkt met hetzelfde framework. Zo spreek je als het ware dezelfde taal en volg je dezelfde werkwijze! Ik behandel enkele frameworks die ik zelf vaak tegenkom:

The Zachman Framework
Een van de belangrijkste eerste modellen voor EA was het Zachman Framework van John Zachman. Het is een conceptueel schema dat structuur biedt om organisaties te bekijken en te definiëren.

TOGAF
Een veel gebruikt framework is TOGAF. Dit is een methode gericht op het ontwikkelen en beheren van je Enterprise Architectuur. Het bevat allemaal verschillende technieken en best-practices om mee aan de slag te gaan. De eerste versie is ontstaan in 1995 en inmiddels zijn we de 10 versie nummers al gepasseerd.

BiZBok
Een framework dat zich vooral richt op de Business Architectuur. BiZBok staat voor Business Architecture Body of Knowledge. Het verbindt verschillende instrumenten met elkaar en helpt je richting geven aan transformatie waarin er samenhang nodig is tussen strategie, bedrijfsvoering en inrichting.

Nederlandse referentiearchitecturen
In Nederland heeft bijna iedere bedrijfstak zijn eigen referentiearchitectuur. Hartstikke handig want daar kun je mooi gebruik van maken. Dat voorkomt dat je het wiel helemaal opnieuw moet uitvinden. Voorbeelden zijn: Nederlandse Overheid Referentie Architectuur (NORA), Gemeentelijke Model Architectuur (GEMMA), Waterschap Informatie & Logische Model Architectuur (WILMA), Ziekenhuis Referentie Architectuur (ZiRA), Corporatie Referentie Architectuur (CORA), Referentie Onderwijs Sector Architectuur (ROSA) en er zijn er nog heel veel meer!

Wat kun je met Enterprise Architectuur?

Nu je beetje een beeld hebt van EA en waar het je bij kan helpen ga ik twee voorbeelden geven waar EA een belangrijke rol speelt. Het eerste voorbeeld is de rol van EA bij digitale transformaties en het tweede voorbeeld gaat in op EA bij applicatie rationalisatie.

Digitale transformatie

Digitale transformatie is de verandering van een organisatie waarbij digitale technologieën worden gebruikt om op fundamentele wijze te veranderen hoe deze organisatie werkt en waarde levert aan haar klanten. Voorbeelden zijn het automatiseren van bedrijfsprocessen, gebruik maken van data om besluitvorming te sturen en de implementatie van nieuwe technologieën zoals bijvoorbeeld cloud computing. Maar ook de ontwikkeling van nieuwe (digitale) businessmodellen. Echter, gaat digitale transformatie niet alleen over technologie. Het gaat juist over de samenhang tussen mensen, processen en technologie. Dat maakt digitale transformatie vaak een ingewikkelde en interessante veranderopgave.

En dat is precies waar EA van pas komt. EA helpt bij het vaststellen van de strategische richting en de technologische richtlijnen voor de organisatie, waardoor het mogelijk wordt om een langetermijnvisie te creëren voor de digitale toekomst van de organisatie. Kort door de bocht helpt het je om investeringen te doen in onderdelen die waarde hebben voor de organisatie en haar klanten. Maar het geeft je ook inzicht in bijvoorbeeld veranderingen binnen de organisatie die zo complex en omslachtig zijn waardoor de waarde die deze vernieuwing oplevert niet opweegt tegen de investeringen die nodig zijn voor deze verandering.

Applicatie rationalisatie

Applicatie rationalisatie is het evalueren, organiseren en optimaliseren van applicaties binnen een organisatie. EA kan hierbij helpen door een overkoepelend raamwerk te bieden. EA helpt bij het vaststellen van de strategische richting en de technologische richtlijnen voor de organisatie, waardoor het mogelijk wordt om een langetermijnvisie te creëren voor de IT-landschap. Hierdoor kan EA bijdragen aan het bepalen van welke applicaties noodzakelijk zijn voor de organisatie, welke kunnen worden vervangen en welke kunnen worden beëindigd. Het doel van rationalisatie is om het IT-landschap van een organisatie te vereenvoudigen, de kosten te verlagen en de efficiëntie te verhogen.

Je kunt EA bijvoorbeeld gebruiken voor het identificeren van overlappende functionaliteiten tussen verschillende applicaties. Als je meerdere applicaties hebt die hetzelfde doen kun je afscheid nemen van deze dubbele applicatie. Op deze manier vereenvoudig je het IT-landschap. Ook bij het opstellen van technologische richtlijnen binnen je organisatie speelt EA een belangrijke rol. Met deze richtlijnen kun je makkelijker beslissingen nemen over welke technologieën moeten worden gebruikt

Tot slot kan EA helpen bij het bewaken van de voortgang van de applicatie rationalisatie. Het kan het fungeren als een controlemechanisme om ervoor te zorgen dat de organisatie op de juiste koers blijft.

Hopelijk heb je nu na het lezen van deze blog een duidelijker beeld van Enterprise Architectuur, de vier lagen van EA, veel gebruikte frameworks en enkele toepassingen waarin EA een belangrijke rol speelt.

Ben je geïnteresseerd geraakt en wil je zelf een EA capability inrichten of door ontwikkelen? Dan kun je op onze pagina over EA meer informatie vinden.

Meer weten over Enterprise Architectuur?

Neem dan contact op met GoNXT door het formulier onderaan de pagina in te vullen. Ook is het mogelijk om op de hoogte te blijven van alle ontwikkelingen rondom GoNXT door ons op LinkedIn te volgen.

Anderen bekeken ook: